കുളിയും തേവാരവുമെന്ന പോലെ ഭസ്മധാരണവും നിത്യജീവിതത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു.
പൂര്‍ണ്ണവിശ്വാസത്തോടെ ഒരുനുള്ളു ഭസ്മം നെറ്റിയില്‍ ചാര്‍ത്തിയിട്ടേ പഴമക്കാര്‍ പ്രാര്‍ത്ഥനയ്ക്ക് ഇരിക്കുമായിരുന്നുള്ളൂ.
പ്രാര്‍ത്ഥനയില്‍ വിശ്വാസത്തിലുള്ള അതേ സ്ഥാനം ഭസ്മത്തില്‍ ഔഷധാംശത്തിനുമുണ്ട്. ഭസ്മനിര്‍മ്മാണത്തിന് കാലാന്തരത്തില്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ ഏറെ വന്നെങ്കിലും വിശുദ്ധഭസ്മവും ഇല്ലാതില്ല. പുല്ലുമാത്രം തിന്നുന്ന പശുവിന്റെ ചാണകം ശിവരാത്രിനാളില്‍ ഉമിയില്‍ ചുട്ടെടുത്ത് കിട്ടുന്ന ഭസ്മം വെള്ളത്തില്‍ കലക്കി ഊറിയത് വീണ്ടും ഉണക്കി, ശിവന് അഭിഷേകം ചെയ്ത ശേഷമാണ് സാധാരണ ഭസ്മം നെറ്റിയില്‍ ചാര്‍ത്താനായി സൂക്ഷിച്ചുവയ്ക്കുന്നത്.
ഭസ്മം നനച്ചോ, നനയ്ക്കാതെയോ ധരിക്കാറുണ്ട്. ഇങ്ങനെ കുറിയിട്ടാല്‍ ശരീരത്തിലെ ദുര്‍നീര് വലിച്ചെടുക്കാനും ശരീരോഷ്മാവ് കുറച്ച് ആരോഗ്യം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനും ഭസ്മത്തിന് ശക്തിയുണ്ടെന്ന് തെളിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
ത്യാഗത്തിന്റെ മൂര്‍ത്തിയായ ശിവന് സന്തോഷിക്കാന്‍ ഏറെ ഉത്തമമാണെന്നാണ് ഭസ്മത്തെ പറ്റിയുള്ള ഹൈന്ദവസങ്കല്പ്പം. നെറ്റി, കഴുത്ത്, തോള്, മുട്ട്, കാലിന്റേയും കൈയിന്റേയും ആണി തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിലാണ് ഭസ്മം സാധാരണ ധരിക്കേണ്ടതെന്നും പറയുന്നു.
ഭസ്മം നനച്ചു തേയ്ക്കുന്നതിലൂടെ ശരീര ഊഷ്മാവ് താഴുന്നതുകാരണം പനി പിടിപെടുന്നവരുടെ നെറ്റിയില്‍ നനച്ച ഭസ്മം ഇട്ടാല്‍ പനി കുറയുന്നതായി കാണാം.
ഔഷധച്ചെടികള്‍ ശുദ്ധപശുവിന്‍ നെയ്യില്‍ ഹോമകുണ്ഡത്തില്‍ ഹവനം ചെയ്ത ശേഷം ബാക്കിവരുന്നതിനെയാണ് വിശുദ്ധഭസ്മം എന്ന് വിളിച്ചു വരുന്നത്.
