മന്ത്രത്തിന് ഒരുപാട് പ്രാധാന്യം കല്പ്പിക്കുന്നവരാണ് ഭാരതീയര്. "മനനാല് ത്രായതേ ഇതിമന്ത്ര" എന്നാണ് മന്ത്രമെന്നതിന്റെ നിര്വചനം. മനനം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ നമ്മെ രക്ഷിക്കുന്നത് എന്തോ അതാണ് "മന്ത്രം". അപ്പോള്പ്പിന്നെ വായില് തോന്നിയതൊക്കെ ഉച്ചരിക്കുകയും അതെല്ലാം മന്ത്രജപമാണെന്ന മട്ടില് പരിഹസിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു സ്വഭാവം ഇപ്പോള് നിലവിലുണ്ട്. എത്രയോ വലിയ ഒരു ഉദാത്ത കാഴ്ചപ്പാടിനെ കേവലം പുച്ഛത്തോടുകൂടി അതിന്റെ അനന്തരഗാമികള് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത് കാണുമ്പോള് ഒരു പക്ഷേ നമ്മുടെ പൂര്വസൂരികന് ദുഃഖിക്കുന്നുണ്ടാകും. ഇക്കാണുന്ന നാടകങ്ങളിലും മിമിക്രികളിലും സിനിമകളിലും മൊക്കെ മന്ത്രമെന്നമട്ടില് കാട്ടികൂട്ടുന്ന കോപ്രായങ്ങള് ഇതിന്റെ ഉത്തമഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
അര്ത്ഥമറിയാതെ മന്ത്രങ്ങള് ചൊല്ലുന്നത് വ്യര്ത്ഥമാണ്. അഗ്നിയില്ലാത്ത ചാമ്പലില് ഹോമിക്കുന്ന ഹവിസ്സ് കത്താത്തതുപോലെയാണ് അര്ത്ഥജ്ഞാനമില്ലാത്ത മന്ത്രോച്ചാരാണവുമെന്ന് വരിവസ്യാരഹസ്യത്തില് ഭാരസ്കരരായര് പറയുന്നുണ്ട്. എന്നാല് ചില മന്ത്രങ്ങളുണ്ട്. അതിന് ഉപരിതലത്തില് നിന്ന് നോക്കിയാല് യാതൊരു അര്ത്ഥവും തോന്നില്ല. ശ്രീം, ഹ്രീം, ഗ്ലൌം തുടങ്ങിയ ശബ്ദങ്ങള് മന്ത്രങ്ങളാണ്. എന്താണ് ഇവയുടെ അര്ഥം? ഇവിടെ മന്ത്രത്തിന്റെ അര്ഥം ദേവതയുടെ സ്വരൂപമാണ്. ദേവതയുടെ സൂക്ഷ്മ രൂപം മന്ത്രസ്പന്ദനമാണ്. മന്ത്രം നാം സൂക്ഷ്മരൂപത്തില് ജപിക്കുമ്പോള്, ആ ശബ്ദസ്പന്ദനങ്ങളുടെ ഉള്ളില് തപ്തമായിരിക്കുന്ന ഊര്ജ്ജപ്രവാഹമാണ് ദേവത. ജപിക്കുമ്പോള് നമ്മുടെ ഉള്ളില് ഈ ഊര്ജ്ജപ്രവാഹം മാറ്റം ഉണ്ടാക്കും.
ഈ ഊര്ജ്ജപ്രവാഹത്തിന് കൈയും കാലുമൊക്കെയുള്ള ഒരു മനുഷ്യന്റെ രൂപം കല്പ്പിച്ചാല് ഇന്നു നാം കാണുന്ന ദേവതയായി.