ഓരോ മന്ത്രത്തിനും ഓരോ അധിഷ്ഠാനദേവതയുണ്ട്. മന്ത്രത്തിന്റെ ഘടനയെ പൊതുവേ കൽപൂരത്തിന്റെ ഘടനയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്താം. കാറ്റത്ത് തുറന്ന് വെച്ചിരുന്നാൽ കൽപൂരം അദൃശ്യമാകുന്നു. പക്ഷേ ആ അദൃശ്യഘടകങ്ങളെ കാറ്റിൽ പോകാതെ ശേഖരിച്ച് തിരിച്ച് എടുത്താൽ കർപൂരം പൂർണ്ണരൂപത്തിൽ തിരിച്ചു കിട്ടുന്നു. അദൃശ്യമായ കർപൂരം രൂപപ്പെടുന്നതുപോലെയാണ് ദേവതാരൂപം മന്ത്രമായി രൂപപ്പെടുന്നത്. ഈ പ്രക്രിയ അനുസരിച്ചാണ് സാധകന് പഞ്ചാക്ഷരമന്ത്രത്തിൽ ശിവരൂപവും, ശ്രീവിദ്യാമന്ത്രത്തിൽ ദേവീരൂപവും പ്രകടമാകുന്നത്. ചില സാധകന്മാർ പൂജാസമയത്ത് പൂജാ സാമഗ്രികളെല്ലാം ശൂന്യമായ അന്തരീക്ഷത്തിൽ നിന്ന് തന്നെ സംഭരിച്ച് പൂജ നടത്തുന്ന അദ്ഭുത സിദ്ധികളും നാം കണ്ടിട്ടുള്ളതാണ്.
മന്ത്രദേവതകൾ
മന്ത്രങ്ങളുടെ സംഖ്യ നാലുകോടി ഉണ്ട് എന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. അപ്പോൾ ഒരു മന്ത്രത്തിന് ഒരു ദേവത എന്ന കണക്കിൽ ദേവതകളുടെ സംഖ്യയും നാല് കോടി ഉണ്ടാകും. എന്നാലും ഈ മന്ത്രങ്ങളുടെ അധിഷ്ഠാനദേവതകളെ താഴെ പറയുന്ന തരത്തിൽ 15 ആയി നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നു.
- രുദ്രൻ
- മംഗളൻ
- ഗരുഡൻ
- ഗന്ധർവ്വൻ
- യക്ഷൻ
- രക്ഷസ്സ്
- ഭുജംഗം
- കീലക
- പിശാച്
- ഭൂതം
- ദൈത്യൻ
- ഇന്ദ്രൻ
- സിദ്ധൻ
- വിദ്യാധരൻ
- അസുരൻ