പിതുര്‍ജ്ജാതഃ പരോക്ഷസ്യ ലഗ്നമിന്ദാവപശ്യതി
വിദേശസ്ഥസ്യ ചരഭേ മധ്യാദ് ഭ്രഷ്ടേ ദിവാകരേ
സാരം :-
രാശികളുടെ ചരചക്രാവസ്ഥിതി നോക്കുമ്പോള്‍ ലഗ്നഭാവം കിഴക്കേദിക്കിലും, പത്താം ഭാവം ആകാശമദ്ധ്യത്തിലും (നേരെ മുകളിലും), സപ്തമഭാവം പടിഞ്ഞാറ് ദിക്കിലും, നാലാം ഭാവം പാതാള മദ്ധ്യത്തി (നേരെ ചുവട്ടി) ലുമാണ്. ലഗ്നത്തില്‍ ഏത് ഭാവമാണോ ഉദിയ്ക്കുന്നത് അവിടെ നിന്ന് മുകളിലേയ്ക്കും ചുവട്ടിലേയ്ക്കും മുമ്മൂന്നു ഭാവങ്ങള്‍ സ്വദേശഭാവങ്ങളും, ശേഷം ആറ് ഭാവങ്ങള്‍ വിദേശഭാവങ്ങളുമാകുന്നു എന്ന് ആദ്യമേ ധരിയ്ക്കേണ്ടതാണ്‌.
ചന്ദ്രന്‍ പ്രസവകാലോദയലഗ്നത്തെ നോക്കാതിരിയ്ക്കയും ആദിത്യന്‍ ഒമ്പത് എട്ട് മുതലായ ആറ് വിദേശഭാവങ്ങളിലൊന്നില്‍ നില്‍ക്കുകയും ചെയ്‌താല്‍, പ്രസവിക്കുന്ന സമയം ആ ശിശുവിന്‍റെ പിതാവ് അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നില്ലെന്ന് പറയണം. ഇവിടെ സൂര്യന്‍ നില്‍ക്കുന്നത് ചരരാശിയിലാണെങ്കില്‍ വളരെ അകലെ ആയിരുന്നു പിതാവ് എന്നും സ്ഥിരരാശിയിലാണെങ്കില്‍ സ്വദേശത്തായിരുന്നു എന്നും, ഉഭയരാശിയിലാണെങ്കില്‍ നന്നെ അടുത്തും അകലെയുമല്ലാത്ത ഒരു സ്ഥലത്തായിരുന്നുവെന്നും പറയേണ്ടതാണ്. ഇവിടെ ചന്ദ്രന്‍ ലഗ്നത്തെ നോക്കാതിരിയ്ക്കുക, സൂര്യന്‍റെ വിദേശഭാവസ്ഥിതി എന്നിവ പിതാവിന്‍റെ പരോക്ഷതയേയും, സൂര്യന്‍റെ ചരാദിസ്ഥിതി അയാളുടെ വിദേശാദിസ്ഥിതിയേയുമാണ് സൂചിപ്പിയ്ക്കുന്നതെന്ന് അറിയേണ്ടതാണ്. ഈ യോഗത്തില്‍ ലഗ്നത്തെ (ലഗ്നം എന്നുവെച്ചാല്‍ ശിശു എന്ന് താല്പര്യം) നോക്കാതിരിക്കേണ്ടത് മാതൃകാരകനായ ചന്ദ്രനല്ല, പിതൃകാരകനായ സൂര്യനാണ് വേണ്ടതെന്നും ചില വ്യാഖ്യാതാക്കന്മാര്‍ക്ക് അഭിപ്രായമുണ്ട്. പക്ഷേ "ദിവാകരേ ലഗ്നം അപശ്യതി" എന്നന്വയിച്ചാല്‍ "ഇന്ദൊ" എന്ന പദം അന്വയിയ്ക്കാതെ ഇരിയ്ക്കുന്നതാകയാല്‍, ഈ ഒടുവിലത്തെ അഭിപ്രായം യുക്തിവിരുദ്ധമാണെന്നും തോന്നുന്നുണ്ട്. ഭ്രഷ്ടന്‍ എന്നതിന് ബലഹീനന്‍ എന്നും പരോക്ഷന്‍ എന്നതിന് വിയുക്തന്‍ എന്നും അര്‍ത്ഥം വിചാരിക്കാം. സൂര്യന്‍ ശത്രുക്ഷേത്രസ്ഥിതി നീചസ്ഥിതി മുതലായവയാല്‍ ബലഹീനനാവുകയും, അത് ലഗ്നത്തെ നോക്കാതിരിയ്ക്കുകയും ചെയ്‌താല്‍ ആ ശിശു അധികകാലം പിതാവിനോടുകൂടിയിരിയ്ക്കുകയില്ല; പിതാവ് ഉടനെ മരിയ്ക്കുമെന്ന് പറയണം.
യദി നീചാരി ലഗ്നമാരൂഢം വാ ന പശ്യതി
അര്‍ക്കഃ സ്ത്രിയാഃ പിതാ നാസ്തി
എന്ന് വിവാഹപ്രശ്നത്തില്‍ പ്രമാണവും കണ്ടിട്ടുണ്ട്.
"വിദേശസ്ഥസ്യ ചരഭേഃ" എന്നുള്ള ദിങ്മാത്രസൂചനകൊണ്ട് പ്രോഷിതപ്രശ്നവിഷയവും കൂടി ഇവിടെ ചിന്തിയ്ക്കാവുന്നതാണ്. ഫലദാതാവിന്‍റെയും ലഗ്നാധിപന്‍റെയും നിദര്‍ശനമാണ് ദിവാകരപദം എന്നും കല്പിയ്ക്കുക. ലഗ്നരാശി അതിന്‍റെ ദ്രേക്കാണം അതിന്‍റെ നവാംശകം എന്നിവയില്‍ ഒന്ന് ചരമാവുകയും, ലഗ്നാധിപനോ അധികം ബലമുള്ള (ഫലദാതാവായ) ഗ്രഹമോ മുമ്പ് പറഞ്ഞ നവമാദി വിദേശ രാശികളിലൊന്നില്‍ നില്‍ക്കുകയും ചെയ്‌താല്‍ - ഈ പറഞ്ഞ നാല് കൂട്ടത്തിലൊന്നുണ്ടായാല്‍ - പ്രശ്നം പ്രോഷിതവിഷയമാണെന്നു വിചാരിയ്ക്കണം.
ചരരാശൌ തു വിലഗ്നേ ദ്രേക്കാണേ വാ ചരാംശകേƒഭ്യുദിതേ
മദ്ധ്യാത് ച്യുതേ ഗ്രഹേ വാ പ്രവാസചിന്താം വിജാനീയാത്.
എന്ന് പ്രമാണമുണ്ട്.
