ശിവക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ മുന്‍വശത്തായി കാളയെ കാണാം. എന്നാല്‍ ഇതു ഭഗവാന്‍ പരമശിവന്റെ വാഹനമായതു കൊണ്ടാണവിടെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നതെന്നാണ് പലരും കരുതിയിരിക്കുന്നത്. കാര്യം ശരിതന്നെ, പക്ഷേ, ധര്‍മ്മത്തിന്റെ പ്രതീകമായാണ് കാളയെ പൂജിക്കപ്പെടുന്നത്. നമ്മുടെ പുരാണേതിഹാസങ്ങള്‍ പരിശോധിച്ചാല്‍ ധര്‍മ്മപ്രതീകമായി കാള നിലയുറപ്പിച്ചിട്ടുള്ളതു കാണാം. അതുകൊണ്ടായിരിക്കാം പരമശിവന്‍ കാളയെ വാഹനമാക്കിയതും. ധര്‍മ്മം എന്നതിന്റെ അര്‍ത്ഥം, നിലനില്‍ക്കുന്നതെന്നാണ്. അതായത് നൂറ്റാണ്ടുകളായി കൃഷി നിലനിന്നത് കാളയുടെ ധര്‍മ്മത്താലാണെന്ന് സാരം. കാളയെ വളര്‍ത്തി പരിപാലിച്ച് വന്ദിക്കുന്നതിലൂടെ മനുഷ്യന്‍ ധര്‍മ്മത്തെ സ്വീകരിച്ച് നമസ്ക്കരിച്ച്‌ നന്മയുള്ളവരായി മാറുന്നു.
